• Vertrouwen, begrip en respect Wij bieden hulpverlening,
    bemiddeling en coaching aan (echt)scheidingsgezinnen
    met een breed werkgebied in Gelderland en Oost-Nederland

Bijzondere curator in jeugdzaken

De stem van kinderen in het recht


De periode vóór, tijdens en na een scheiding is voor veel ouders en kinderen een stressvolle en onzekere, emotionele periode. Als een scheiding echter een -hoewel verdrietige- gedeelde beslissing is en als ouders samen goede afspraken kunnen (blijven) maken over hoe het nu verder moet houden zij samen de regie over hun scheiding. Dan wordt de scheiding een autonoom, gezamenlijk verhaal dat zij hun kinderen kunnen vertellen en dan kunnen kinderen verder in een evenwichtige relatie met hun beide ouders .

Deze periode is echter ook een risicovolle periode voor het ontstaan van conflicten, of voor het verhevigen daarvan. Dat hangt af van gebeurtenissen en hoe deze zijn ervaren, en ook van het netwerk van het gezin dat weliswaar water op het vuur kan gooien maar net zo gemakkelijk olie. Conflicten ontstaan vooral als de intentie om aan de partnerrelatie te werken of het besluit om te gaan scheiden geen gezamenlijk besluit is (geweest). Dan heeft één van de partners vaak het gevoel dat hij of zij daarin geen keuze heeft gehad. Of dat hij of zij niet voldoende is gehoord en gezien. Er ontstaan twee scheidingsverhalen die, soms behoorlijk gefixeerd, naast elkaar kunnen blijven voortleven. De ouders klimmen elk, steeds een stukje hoger, op hun eigen “berg van gelijk”. Als dat langere tijd duurt komt er een moment waarop ouders zo hoog op hun eigen berg zijn geklommen dat zij elkaar niet meer kunnen bereiken. Dan escaleert het ouderlijke conflict en ontaardt de scheiding in een nare ruzie. We spreken dan wel over een “complexe scheiding” ofwel een “hoog-conflictscheiding”; in de volksmond ook wel een “vechtscheiding” genoemd.

Voor kinderen is het belangrijk dat zij een goede band onderhouden met hun beide ouders, maar hoe kunnen zij twee hoge bergen beklimmen als er geen brug is?

Ouderlijke conflicten kunnen vreselijk groot worden en dat gebeurt bij zo’n 15 tot 20% van de hele groep ouders die uit elkaar gaan. Zij belanden in een complexe scheiding. Zij zijn verstrikt geraakt in aanhoudende, ernstige conflicten waarbij de ruzies belangrijker zijn geworden dan een fijne omgeving voor hun kinderen (en henzelf). Beslissingen over hoe het nu verder moet kunnen nog maar heel lastig of zelden samen worden genomen. Ouders vergeten dan vaak wat zij écht nodig hebben. Ouders vergeten dan ook vaak wat hun kinderen écht nodig hebben. Naast het feit dat een scheiding -of de afwikkeling daarvan- so wie so een onzekere en angstige periode voor kinderen kan zijn, waarbij zij zich vaak afvragen wat er gaat gebeuren, hebben zij te maken met twee ouders die lijnrecht tegenover elkaar staan en die niet zelden een tegengesteld beroep op hen doen waardoor zij in de war raken.

Deze kinderen raken klem en verloren in de strijd van hun ouders.

Ouders die verwikkeld zijn in ernstige conflicten komen vaak terecht bij de rechtbank waar de verantwoordelijkheid voor het maken van ouderschapsafspraken wordt neergelegd bij anderen, zoals advocaten en de Rechter. In plaats van dat ouders op een autonome manier gedeelde beslissingen nemen worden deze nu voor hen opgelegd. Dat voelt machteloos.

In deze situaties moet de Rechter een goede beslissing kunnen nemen over hoe ouders en kinderen met elkaar verder moeten.

De Rechter kan dan besluiten dat de positie van kinderen nadrukkelijk moet worden versterkt door een onafhankelijke vertrouwenspersoon met een rechtspositie, die in kaart brengt wat kinderen écht nodig hebben en die hun belangen voor een bepaalde periode kan behartigen. Dat is een bijzondere curator: een gedragsdeskundige met voldoende kennis over de kinderlijke ontwikkeling, over gezinssystemen en over ouders en kinderen in scheidingssituaties.

De benoeming van een bijzondere curator wordt door de Rechter in een beschikking vastgelegd. In deze beschikking staat de taak van de bijzondere curator concreet beschreven.

Een bijzondere curator is, in functie, nadrukkelijk géén hulpverlener. Hij of zij verricht géén diagnostisch onderzoek.

Een bijzondere curator ondersteunt kinderen door naar hen te luisteren en door hun stem en hun mening naar voren te brengen bij de Rechter, bij hun ouders en hun advocaten en, indien dat aan de orde is, bij de Raad voor de Kinderbescherming en bij jeugdbeschermers.

Volgens de wet heeft een bijzondere curator ook de nadrukkelijke positie om ouders te wijzen op de belangen en de rechten van hun kinderen en om ouders te ondersteunen bij de totstandkoming van het ouderschapsplan. Daarom wordt er door een bijzondere curator vaak bemiddeld: het heeft immers de voorkeur als ouders buiten rechte om hun conflicten gaan beheersen en/of dat zij deze in der minne oplossen, zodat de autonomie over hun scheiding weer bij henzelf komt te liggen. Dan kan het zijn dat er wordt geadviseerd tot (intensieve en/of gespecialiseerde) hulpverlening.

In een verslag voor de Rechter geeft de bijzondere curator een advies en/of brengt een verzoek uit. Zo kan een rechterlijke beslissing over een kind een grote kans maken om goed uit te pakken.

mevr. R. Wonink is, als GZ-psycholoog, registerpsycholoog K&J NIP en psycholoog-familymediator, werkzaam als geregistreerd bijzondere curator in jeugdzaken voor de rechtbanken in Gelderland (Zutphen, Arnhem) en Overijssel (Almelo). Zij staat ingeschreven bij het register voor Bijzondere Curatoren Nederland (BCN) Stichting BCN.

"....eerst wist ik niet waarom ik alweer met iemand moest praten over mijn ouders, daarover had ik ook al zo vaak met met mijn voogd gepraat. Toch vond ik het heel fijn dat ik serieus genomen werd en dat er goed naar me werd geluisterd. Ik snapte waarom de gesprekken moesten komen en ik mocht meedenken over het verslag voor de rechter. Dat vond ik vooral heel fijn. De beslissing zorgde ervoor dat ik niet meer zoveel buikpijn heb, ik heb nu een heel lieve psycholoog die naar mij blijft luisteren en mijn ouders lukt dat ook steeds beter". (meisje, 12 jaar)

"....ik vond het heel lastig duidelijk te krijgen waarom ik liever bij mijn vader wilde gaan wonen. Met de hulp van de bijzondere curator kon ik dat goed uitleggen aan mijn ouders en aan de rechter. Samen hebben we nagedacht over een nieuwe zorgregeling. Daarbij voel ik mij veel prettiger. En mijn ouders zijn gestopt met procederen". (jongen, 15 jaar)



Vraag een orientatiegesprek aan bij All in the family.